“Festival qediya lê tehma fîlmên Kurdî di devê me de ma. Em bi kelecan li benda Festîvala 14yan in”
Festîvala Fîlmên Kurdî ya Londonê ku ji sala 2001ê vir ve heye, piştî pandemiyê cara yekem bi awayeke fîzîkî hate li darxistin. Di merasîma vekirinê de stranbêj Eléonore Fourniau bi kurdî konserteke piçûk da.
Festival 23ê Îlonê bi nîşandana fîlma “Cîran” ya Mano Khalil dest pê kir. Çîroka filmê li gundekî Qamislo ya li ber sînor derbas dibe. Mamosteyekî rejîmê tê dibistana gund û dixwaze zimanê erebî hînê zarokên Kurd bike û rejîmê û Esedî bi wan zarokan bi de hez kirin. Herwiha filma cîran zehmetiya ku sînorê xistiye navbera deverên kurdî jî vedibêje.
Derhêner Mano Khalil got fîlma wan li dora 130 festîvalên navdewletî hatiye nîşandan.
Ez gelek kêfxweşim ku hatime Londonê û fîlma cîran nîşan bidim. Di nava salek û nîv de fîlma cîran li dora 130 festîvalên navnetewî de hate nîşandan û ev sêyem festîvala Kurdî ye ku fîlma me tê nîşandan. Ew ê biçe festîvalên kurdî yên li New York, Berlîn û Hamburgê jî û di vekirinê de bê nîşandan. Heta niha fîlma Cîran 43 xelatên navnetewî standine. Xelatên yekemîniyê, xelatên sînaryoyê û lîstikvana herî baş jî tê de. Berya 36 salan gava ji Rojava çûm Çekoslavakyayê bo xwendina sînemayê bo min xewnek bû ku ez fîlmeke Kurdî çêkim. Îro festîvalên fîlmên Kurdî gelek çêbûne. Bo me serbilindahî ye. Bi rastî ez gelek kêfxweş im ku li virim.
Di festîvala îsal de Seranserê 7 rojan 15 fîlmên metrajdirêj û 16 jî yên metrajkurt bi tevahî 31 fîlm hatin nîşandan. Piştî pandemiyê sînemahezên Kurd yekem car berê xwe dan eywanên sînemayê. Kelecan û atmosfereke xweş hebû. Lê îsal beşdarî hinek kem bû.
Dîrektorê LKFFê Ferhan Stêrk dibêje hê jî tesîra pandemiyê li ser civakê heye.
Ya rast beşdariya li festîvalê li gorî salên berê piçek kêm bû. Mêvanên ku hatin bi coş û kêfxweşî hatin. Girseyek hebû ku diyar bû bêriya sînemaya Kurdî kiriye û dixwest li ber ekranên mezin lê temaşe bikin. Loma li benda festîvalê mabûn û em bi wan re li ser sînemaya Kurdî axivîn. Di festîvalên berê de bi taybetî di dema seansên danê êvarê de eywan tije dibûn. Îsal em dikarin bêjin ev rêje ji sedî 80 bû. Gava em li firotina bilêtan dinêrin ev dixuyê. Seansên nava rojê temaşevan kêmtir bûn. Ji bo Sedemên vê jî wiha dikarim bêjim. Bi min ji ber pandemiya kovîdê di warê tevlêbûn û çûna çalakiyên çand û civakî de motîvasyona civakê hinek şikestiye. Sedemeke din jî bi îhtîmalekê LKFFê bi qasî ya pêwist nekarî medya û torên civakê bikarbîne.
Lê bi me re kelecan hebû. Avakirina platformeke wisa û amadekirina festîvalê û pêşkeşkirina bo xelkê tiştên herî xweş yên vî karî ne. Em gihîştin hedefa xwe. Lewra hejmara 13yan bi nîşandana 31 fîlman di nav 7 rojan de pêk hat. Ji derveyê Brîtanyayê 16 mêvan hatin ji bo şopandina festîvalê. Hin ji wan derhêner bûn hin ji wan lîstikvan bûn. Ji Mîlana Italyayê hevalekî dilxwaz ji bo ku di festîvalê de bixebite hate Londonê. Ji vê hêlê ve beşdarî baş bû. Li ser fîlman gelek axaftin hatin kirin.
Me li ser fîlman bi temaşevanan re sohbet kir, guh da rexne û pêşniyazên wan.
Temaşekirina sînemaya kurdî li eywanên sînemayê, ji bo her fîlmê dibêjim, hesteke taybet û cuda ye. Ew mirovên ku ji heman çandê, ji heman xwezayê tên û li sînemayê li heman fîlmê temaşe dikin û li ser heman meselê wek hev hîs bikin, ev bi xwe motîvasyon û enerjiyê diafirîne. Ez hay ji vê enerjiyê me. Her çiqas ligel her kesî yek bi yek têkiliya min çênebûbe jî ez li rûyê wan vê kêfxweşiyê dibînim. Wek tîm, xebatkar û dilxwazin LKFFê ev yek me jî şad û kêfxweş dike. Civaka kurdî her tim bi şer, êrîş, binçavkirin, jiderxistin, koçberî, qetilkirina jinan û çîrokên wiha tê bibîranîn. Bêguman pirraniya fîlman derheqê meselayan de ye, divê wisa jî be. Lê tevî vê mirovên ku li fîlman temaşe kirin, karîn hêvî û êşên xwe bînin cem hev û hestên xwe bilêv bikin. Gotin çîroka fîlmê wiha dibêje lê diviya ev tişt jî tê de hebûya, an jî diviya wisa wisa jî behs kiriba. Bi vî şiklî wan nêrînên xwe jî bi me re parve kirin. Yên hatin fîlman beşdarî panêlan jî bûn, guh dan pirs û bersivan. Wek kedkarekî vê platformê ez pê şanaz û serbilind im. Loma LKFF gelek girîng e. Hêvîdarim xebatên LKFFê berdewam bibe.
Ji xeynî nîşandana fîlman bi navê Dîroka Sînemaya Kurdî û Di Sînemaya Kurdî De Jin 2 panêl hatin li dar xistin.
Dîsa di çarçoveya festîvalê de Dîrektorê berê yê festîvalê Mehmet Aksoy hem li ber gora xwe hem jî bi bernameyeke taybet hate bibîranîn.
Galaya festîvalê û merasîma xelatan li navenda Londonê li sînemaya Prince Charles hate kirin.
Nûnerê Hikûmeta Herêma Kurdistanê li Brîtanyayê Karwan Jamal Taher, Hevserokê Kongreya Netewî ya Kurdistanê Ahmet Karamus, Parlamenterê HDPê yê Berê Osman Baydemîr, Endamê Meclîsa Harringayê Ali Ozbek gelek rojnameger û hejmareke hêja sînemahez beşdar bûn.
Di roja dawiyê de beriya merasîma xelatdayînê fîlma Zaroktiya Imad ya Zahavî Sanjavî hate temaşekirin. Film behsa çîroka zarokekî Kurd ê piçûk ku di 3 saliya xwe de ji aliyê daişî ve hatibû revandin dike. Piştî 2 sal û nîv Imad ji destê daîşê rizgar dibe. Lê Imad di destê daîşiyan de hînê kuştin û serjêkirinê bûye. Kurdî jibir kiriye, tenê erebî xeber dide. Bi zarokan re hevaltî nake û tim li wan dide. Gotina diya xwe nake. Di fîlmê de em dibînin ku dayîka wî pir xemgîne û ji mamosteyekê derûnnas alîkarî distînin.
Derhêner Zahavî Sanjavî dibêje ji bo kişandina vê fîlmê ew 13 mehan li kampa penaberan ya li Herêma Kurdistanê maye.
Kişandina fîlmê gelek bi zehmet bû. Ji bo derûniya Imad em ligel derûnnasan xebitîn. Hal û tevgera Imad zor xirab bû. Di sala 2018an de Imad dayîka xwe û birayê xwe bi alîkariya dezgeheke xêrxwaziyê çûn Torontoya Kanadayê. Dapîra wî li kampê ma, lewra ew li benda mêrê xwe û 3 kurên xwe ma ku yek ji wan jî bavê Imad bû. Ew her çar jî di destê daîşê de bûn. Em serencama wan hê nizanin. Imad niha 11 salî ye, hê jî kêliyên li ba daîşîyan ji bîr nekiriye. Lê niha diçe dibistanê, guheriye û gelek şa ye. Beriya her kesî min film nîşanî Imad da. Min got heke ew hez neke ez ê li ti derê nîşan nedim. Imad piştê ku lê temaşe kir qederekî bêdeng sekinî. Piştre got fîlmê nîşan bide lê şertekî min heye. Min got çi ye? Got ji her kesî re bêje, belê ew Imad ez bûm lê ez guherîm, êdî ne wisa me. Û piştre min film bir festîvaleke fîlman a li Torontoyê nîşan da.
Xelatên Festîvalê
Xeleta Belgefîlma Metrajdirêj Ya Herî Baş Mehmet Aksoy
The Other Side of The River (Aliyê Din Ê Çem)-Antonia Killian
Xelata Fîlma Metraj Dirêj Ya Herî Baş ya Rojazer
The Exam (Ezmûn)- Shawkat Amîn Korkî
Xelata Fîlma Herî Baş ya Metrajkurt ya Yimaz Gûney
Finger Print (Şopa Tiliyê) – Zanyar Mihemmeddinîku
Xeleta Belgefîlma Metrajkurt Ya Herî Baş ya Taha Kerîmî
7 Symphonies Of Zagros (7 Senfoniyên Zagrosê) – Parvîs Rostamî
Xelata Lîstikvana Herî Baş
Şewbo Silemanî- Fîlma Finger Print
Avan Jamal- Fîlma The Exam
Xelata Lîstikvanê Herî Baş
Pourina Rahimi Sam- Fîlma Zalava
Xelata Jûriyê ya Fîlma Herî Baş
Balckberry Season (Dema Trîreşkan)- Haşîm Baydemir
Xelata Jûriyê ya Belgefîlma Herî Baş
My Name Is Dekan ( Navê Min Dekan) – Ala Hoshyar
Xelata Rûmetê ya LKFFê
Cudi of the Wishes (Cûdiyê Miradan) – Semiha Yildiz
Peyama Derhêner Antonia Killian
Bi fîlma The Other Side of The River (Aliyê Din Ê Çem) me xelata Mehmet aksoy wergirt. Ez pê şanaz im. Li Reqqayê di nava salekê de me film kişand. Di rojên min ên dawî yên li wir de roja ku min Mehmet nas kir hate bîra min. Me li wir li ser hêza sînemaya serhildêr suhbeteke xweş kiribû. Piştî demekê tam li wir cîhê Daîşê ew kuşt. Vîzyona wî ya sînemayê bi me re dewam dike. Hêza sînemayê bila dengê her kesê ku ji bo pêşerojeke baştir têdikoşin bilindtir bike. Jin, Jiyan, Azadî.
Osman Baydemir-Parlamenterê HDPê yê Berê
Pêşî ez dixwazim spasiya wan kesan dikim ku keda wan di vê festîvalê de heye. Beriya her tiştî baweriya min ev e ku miletekî bi zimanê xwe, bi çanda xwe, bi hûnera xwe kok davêje erdê. Her wiha miletê Kurd, miletê Kurdistanî miletekî herî qedîm yê cîhanê ye. Lê mixabin li her çar perçe Kurdistan dewletên dagirker dixwazin çand û hûner û zimanê kurdan asîmîle bikin, tune bikin û ji holê rakin. Li Londonê ev mîhrîcan ez bawerim bersivekê ye li dijî asîmîlasyonê û polîtîkaya asîmîlasyonê ye. Û her wiha ev mîhrîcan bingehe ku sewta Kurd û Kurdistanî îro li her çar perçe Kurdistanê, li hemû cîhanê belav bibe. Ez bawerim hûner û hûnermend wijdanên miletê xwe ne. Ez bi bîr û bawerim îro ji vê mihrîcanê, ji vê galayê wê sewta Kurd û Kurdistan, deng û behsa Kurdistan, dilê Kurdistan wê careke din derkeve holê. Ez dubare spasiya hemû kedkaran dikim. Mala wan ava be.
Dîrektorê Lkffê Ferhan Stêrk Dibêje Ew Dixwazin Festîval Sala Bê Jî Bê Kirin
Sala bê jî dê festîval hebe, divê hebe. Lewra fîlmên nû derketî hene. Fîlmên gelek serkeftî û bi îddîa hene. Heya fîlm hebin Festîvala Fîlmên Kurdî ya Londonê jî dê her sal hebe. Êdî festîval ne biharan lê payîzan hebe. Bi min bi festîvalê ev rê vebû. Lê rêveberiya LKFFê dê biryara vê yekê bide. Gelo festîval li meha Nîsanê bimîne an em di mehên Îlon û Cotmehê de bikin? Di vê mijarê de emê biryarekê bidin. Lê teqez festîval dê çêbe. Hêvîdar im em di çêkirina festîvalên bi coş, berfirehtir, çalaktir de berdewam bin. Em gelek tişt hîn bûn. Ji her festîvalê em tiştna hîn dibin. Em kêmasiyên xwe dibînin. Ji bo serastkirina wan amadhiyên xwe dikin.