Mîrata çanda Kurdî li Londonê li ser platformên dîjîtal hate qeyd kirin û bi vî şiklî ev mirat dê bê parastin. Sulaiman Othman Kurdê Rojavayê Kurdistanê ku zêdetirê 12 salan e li Londonê dijî ji Arts Council Englandê fon stand û ev proje amade kir. Di çarçoveya projeyê de mînak û nimûneyên çanda Kurdî bi deng, dîmen, video, hevpeyvîn û grafîkan li ser platformên dîjîtal hate qeydkirin. 22yê meha Tîrmehê de jî di mazûvaniya Kurdish House Londonê de bi bernameyeke taybet û bi beşdariyeke mezin proje hate nasandin.
Dagirkirina bajarê Efrînê ev fikr anî bîra min
Sulaiman Othman dibêje dema bajarî Efrînê ket û hate talan kirin ev fikr bi min re çêbû.
Beriya çend salan gava êrîş bi ser bajarê Efrînê de hate kirin û bajar ket, ez gelekî ber ketim. Lewra bajar dûvre hate talankirin. Ew darên zeytûnan yên bi ber hatin birrîn. Berhemên dîrokî hatin rûxandin. Min dît çanda me li ber tunebûnê ye û lazime em tiştekî bikin. Min li Londonê hûnera dîjîtal xwend. Loma girîngî û bandora hûnera dîjîtal baş dizanim. Min dixwest mûzeyeke dîjîtal ava bikim ku tê de hemû nimûneyên mîrata dewlemand a çanda Kurdî hebe. Heke mûzeyeke normal be her kes nikare biçe, bigere û bibîne. Lê heke mûzeyeke dîjîtal be ji her derê cîhanê Kurd û miletên din dikarin ziyaret bikin û hay ji çanda rengîn û qedîm a Kurdî bibin. Dinya alem kêm zêde dizane ku Kurd şervan in, li dijî Sedamê dictator şer kirin, li dijî Daîşiyên hov şer kirin. Ji bo parastina axên xwe hêj jî şer dikin. Lê Kurd tenê ev nîn in. Çandeke wan a dewlemend heye. Bi hezar salan e li ser piyaye.
Min dixwest bila dinya alem vê yekê bizanin.
Em ê projeyê li bajarên din ên Brîtanyayê jî nîşan bidin
Di çarçoveya fona Arts Councilê de proje bi Londonê ve sînordarkirî bû. Loma me tenê nimûneyên Kurdî yên li Londonê xiste projeyê. Lê niha peymana me bi Art Councilê re qediya. Em dikarin projeyê bigerînin. Wek mînak em ê bibin li bajarên din ê Brîtanyayê jî bi pêşangehan nîşan bidin. Piştre bibin Ewropa û Amerîkayê.
Ez dixwazim hemû çanda kurdî li paltformên dîjîtal qeyd bikim
Ez dikarim bêjim ku ev destpêk e. Em ê bajarên Kurdan, berhemên dîrokî û xweşikahîyên li van bajaran li platfomên dîjîtal bidin nasîn. Malpera me amade ye. Li ser youtube kanala me, li înstagramê hesabê me heye û li metaverse jî me mûzeyeke dîjîtal a sê qatî ava kir. Di wir de berhem û naverokên ku me hazir kirine cîh digrin. Me mûzeya çanda Kurdî anî berdestê we.
Projeya Mîrata Çandî ya Kurdî çi ye?
Projeya Mîrata Kurdî armanc dike ku mîrata çanda Kurdî berhev bike, pîroz bike û biparêze û herwiha îlham û hêzkirinê bide kes û civakên Kurd.
Em ê nivîs, grafîk, deng û vîdyoyan li hawîrdorên dîjîtal bikin yek, bihêlin ku bikarhêner û temaşevan bi çavkaniya vê naverokê re bikevin têkiliyê.
Ev proje dê li ser mîrateya Kurdan û çawaniya avabûna nasnameya wan bisekine.
Proje dê li mîrateya çandî binêre, ku tê de berhevokên agahdariya li ser çawaniya jiyana mirovan, wek wêne, tablo, çîrok, cil û berg û xwarin dihewîne.
Projeya mîrata kurdî wê bike ku mirov jêhatîbûnên nû pêş bixin, mirovên nû nas bikin û li ser dîrok û nasnameya civaka xwe kifşê bikin.
Proje ji bo avakirina Medyaya Dîjîtal a înteraktîf bi xebata hunermendên Kurd û civaka Kurd re hatiye çêkirin.
Bi piştevaniya dilnizm ya Arts Councilê em ê karibin:
- – Ji nû ve sektora çandê ava bikin.
- – Nasnameya çandî xurt bikin.
- – Hişmendiya çandî bipêş bixin.
Ev proje dê hedef dike ku çavkaniyek ji bo armancên perwerdehiyê peyda bike ku ji civakê re têgihîştinek kûr a mîrata xwe peyda bike.
Wekî din Proje bi peydakirina dilxwazan hevgirtina civakê armanc dike. Kesên li derveyê civakê jî dê bi saya vê projeyê derheqê civaka Kurd de agahdar bin.
Çima projeya Mîrata Çandî ya Kurdî?
Mîrata Çandî ya Kurdî cihekî afirîner dide civakê ku tê de çîrokên xwe parve bikin, mîrata xwe ya çandî biparêzin û bi hafizeya xwe ya takekesî û kolektîf ve girêbidin.
Proje mîrata gelê Kurd kifş dike ku ew gel bi dehsalan rûbirûyê êş û wendahiyan bû û ji wê demê ve mîrata wê di bin xetereyê de ye. Pevçûnên ku li Rojhilata Navîn diqewimin zirareke mezin daye mîrasa çandî ya Kurdan. Ji talanê bigire heta wêrankirinê ku qet ranewestiya û heta qirkirina etnîkî ya sîstematîk. Em di wê baweriyê de ne ku wextê vê projeyê ye û ev proje ji bo parastina mîrata kurdî pêwîst e.
Ji ber vê yekê, fonên Arts Council Englandê ji bo avakirina arşîveke dîjîtal pir girîng bû, bi saya wê endamên civakê, nemaze nifşê nû û yên ne Kurd, dikarin werin û nimûneyên dîrok û çanda xwe bibînin û çîrokên xwe bi wêneyan parve bikin. Ji ber ku gelek niştecî di derbarê mîrata Kurdî de hindik dizanin, proje rêyek peyda kir ku têgihiştinên negatîf rabe û mirov bikaribe di çanda xwe de tiştekî ku pê serbilind bibe kifş bike, ji ber vê yekê me kesên ku qet derfet nedîtine ji çanda xwe haydar bin xiste hedefa xwe û me di çalakiyan de cî da wan.
Her wiha ev proje dê belgeyên mîrata Kurdî ji bilî kurdan bigihîne temaşevan û guhdarên nekurd jî.
Proje dê amûrên dîjîtal ên wekî medyaya civakî bikar bîne da ku bala her kesî bikişîne û bi wan kesan re têkildar be ku dixwazin mîrata xwe biparêzin û hesta xwedîtiyê zêde bikin.
Hûnermend û beşdarên projeyê wiha ne:
- Mûzîkjen û Santurîst Peyman Heydarian
- Damezrînera Kurd Coutureê Prosha
- Hûnermendê Mixed Mediayê Mariwan Jalal
- Hûnermend Hasan Abdalla
- Hûnermend û Merşikvan Shorsh Saleh
- Nûnerên Govend Londonê Ozgur Ataş û Duygu Dogan
- Xwediya Restoranta Xwarinên Kurdî Nandine Pary Baban
- Nanpêj Amîra Alî Rasoul
- Hûnermenda Hûnera Dijîtal Koshe Salayi
Koshe Salayî, Hûnermenda Hûnera Dîjîtal
Min her gav cîhana nû ya balkêş a hûnera Web3 û NFTê wekî amûrek dît ji bo parastin û pîrozkirina çandê ji hemî deverên cîhanê. Dema ku ekîba Mîrata Dîjîtal a Kurdî hat cem min, ji min re maqûl hat ku tişta ew hewl didin biparêzin, ez ê bînim nav galeriyên hunerî yên metaverse.
Min pêşangeha fîzîkî veguherand galeriyek hûnerî ya dîjîtal li metaverseê li ser spatial.io.
Ev nêzîkwariya nû şansek dide Mîrateya Dîjîtal a Kurdî ku bi temaşevanên cîhanî re têkildar be û wan li ser huner û çanda Kurdî perwerde bike ku em dixwazin di dîrokê de carekê ji wan re behs bikin. Galeriyên hunerî yên meta-verseê ji sê qatan pêk tê, jêrzemîn, qata yekem û qata duyemîn ku bi pencereyên camê yên ji erdê heya banî bi dîmenên deryayê dorpêçkirî ne. Xalên portal hene ji bo alîkariya avatara we di navbera qatan de bigere. Hûn dikarin ji lînka jêr biçin pêşangeha metaverseê ya mîrata dîjîtal a kurdî.
Prosha, Damezrînera Kurdi Couture
Ez Prosha, hevdamezrînera Kurdî Couture im. Em cilê kurdî çêdikin ji bo jinan. Ez vî karî bi meta xwe re dikim. Ew li Silêmanî dimîne. Ew material û qûmaşan peyda dike û dişîne Londonê û em jî li vir didûrûn. Em kelûpel û aksesorên Kurdî yên kevneşopî pêşkêş dikin. Em bi hêvî ne di pêşerojê de em ê kincên mêran û zarokan jî çê bikin. Me di sala 2020î de dest pê kir. Fikir di pandemiyê de ji me re hat. Ji ber ku em di lockdownê de bûn û kar û xebat sekinî bûn. Lê niha ku em ji lockdownê derketin ew baş diçe. Mişteriyên min piranî biyanî ne. Ji cil û bergên kurdî hez dikin. Alîgirên me yên ne kurd ji yên kurd zêdetir in. Û înşela karê me li Londonê dê mezintir bibe.
Ev proje pir baş e. Ji ya ku me xeyal dikir pir çêtir e. Ew pêşangeheke xweşik e ku hunermendên serkeftî û kesên jêhatî yên cihêreng tê de hene. Bi rastî pir baş e ku meriv li vir ewqas Kurdên jêhatî dibîne. Ev tê wê wateyê ku projeyê civaka me gihandiye hev. Divê ez pesnê yê ku ev organîze kiriye jî bidim. Kak Sulaiman bi rastî karekî pir heja kiriye.
Hesabên Kurdish Digital Heriatge wiha ne
https://www.kurdishdigitalheritage.org/
https://www.youtube.com/channel/kurdishdigitalheritage
